Không đơn giản chỉ là vấn đề cân nặng, tình trạng “mẹ thừa cân – con thiếu ký” có ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của thai nhi cũng như sức khỏe của người mẹ như tình trạng sinh non, tiền sản giật, cao huyết áp, tiểu đường…
1. Ngịch lý mẹ thừa cân – con thiếu ký
Chị Hoa (Q.2, TP.HCM) sau ba năm kết hôn mới có tin vui, không chỉ vợ chồng chị mà ông bà nội đều tích cực chăm sóc, bồi bổ cho con dâu với quan niệm mẹ ăn gì thì con sẽ được nuôi bằng thứ ấy. Vì vậy mà số cân nặng của chị cứ tăng đều đều mỗi tuần 1 kg. Nghĩ rằng đó là dấu hiệu tốt, tuy nhiên khi đi khám bác sĩ cho hay thai nhi thiếu ký, trong khi chị lại tăng vượt số ký quy định. Vợ chồng chị đều cảm thấy vô cùng lo lắng.
Tương tự như trường hợp của chị Hoa, chị Thanh (Q.Tân Bình, TP.HCM) mới tháng thứ 8 đã phải nhập viện trong tình trạng cao huyết áp, dọa sinh non. Bác sĩ phải quyết định mổ để lấy em bé ra. Vốn là người có thân hình tròn trịa. Khi biết mình có em bé, chị bỏ qua nỗ lực giảm ký bấy lâu, cố gắng ăn cho cả hai để mong con được khỏe mạnh, thông minh. Mới tháng thứ 6 mà chị đã tăng 15 kg, tới tháng thứ 8 chị đã tăng 25 kg. Tuy nhiên, khi bé chào đời gia đình chị không khỏi bất ngờ và lo lắng khi bé chỉ nặng 2.5 kg.
Mẹ thừa cân – con thiếu ký là tình trạng khá phổ biến hiện nay
Tình trạng bà bầu tăng cân quá mức 15 – 25 kg, sinh con suy dinh dưỡng (dưới 2,5kg) hiện nay khá phổ biến. Bởi đa số đều đánh đồng vấn đề cân nặng của mẹ với sức khỏe của thai nhi. Thực tế thai nhi được cung cấp chất dinh dưỡng từ ba nguồn: khẩu phần ăn của người mẹ, kho dự trữ dưỡng chất của mẹ và quá trình tổng hợp chất dinh dưỡng ở nhau thai. Vì vậy, nếu mẹ thiếu dinh dưỡng trước và trong thai kỳ sẽ khiến thai nhi bị suy dinh dưỡng. Ngược lại, thai phụ ăn uống thiếu khoa học hoặc ăn quá nhiều dẫn tới thừa cân, nhưng thai nhi không hấp thu được cũng làm cho đứa trẻ sinh ra bị nhẹ cân, suy dinh dưỡng.
2. Cẩn trọng khi mẹ thừa cân – con thiếu ký
Nếu rơi vào tình trạng mẹ tăng cân vù vù nhưng con lại nhẹ ký, bạn không nên chủ quan mà hết sức cẩn trọng trong chế độ ăn uống cũng như tập luyện. Ăn thật nhiều không đồng nghĩa với việc bé được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng mà trái lại có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
Ăn nhiều không đồng nghĩa với việc bé được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng
Với những mẹ bầu tăng cân quá nhanh nhưng lại bị cao huyết áp, có triệu chứng phù, protein niệu… sẽ là những yếu tố đe doạ tới sự phát triển của thai nhi, nặng nề hơn có thể làm thai chết lưu. Ngay cả với những mẹ bầu không có những bệnh lý về tim mạch, huyết áp, thận… nhưng nếu từ tháng thứ 6 trở đi tăng khoảng 10kg cũng phải thận trọng bởi có thể gây ra bệnh cao huyết áp, tiểu đường và dễ sinh non. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây suy dinh dưỡng bào thai.
Tình trạng thiếu máu do thiếu sắt cũng là yếu tố khiến quá trình nuôi thai của người mẹ không hiệu quả, trẻ sinh ra dễ bị nhiễm trùng, chỉ số thông minh thấp. Trong khi đó ở nước ta, thiếu máu ở phụ nữ mang thai khá phổ biến. Đây là nguyên nhân khiến người mẹ dễ bị nhiễm trùng, sẩy thai, sinh non, băng huyết khi sinh, làm bào thai kém phát triển, tăng nguy cơ tử vong cho cả mẹ và con.
Sử dụng canxi sớm và quá nhiều sẽ đọng ở bánh nhau, làm giảm chất lượng bánh nhau, giảm sự trao đổi dưỡng chất, khiến thai kém phát triển, nhẹ cân khi sinh. Mẹ nếu uống quá nhiều canxi có thể khiến bản thân bị sỏi đường tiết niệu, sỏi thận.
Ngoài ra, việc bà bầu tăng cân nhanh nhưng thai vẫn bị suy dinh dưỡng có thể do các nguyên nhân khác như thai nhi bị nhau cuốn cổ, hoặc do tử cung người mẹ nhỏ không đủ không gian cho thai nhi phát triển.
3. Để mẹ bầu tăng cân hợp lý và thai phát triển tốt, cần:
- Ăn đầy đủ và đa dạng thực phẩm để đạt nhu cầu dinh dưỡng cần thiết nhất
- Chia nhỏ nhiều bữa ăn trong ngày, không nên chỉ ăn dồn 3 bữa chính
- Hạn chế ăn đồ ngọt, các chất béo từ mỡ động vật
- Nên ăn nhiều rau và trái cây để tránh táo bón và trĩ, đồng thời tăng cường sức khỏe
- Mẹ bầu cũng đừng quên uống nước, ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày
- Tập thể dục đều đặn và tạo tâm lý thoải mái, tránh stress
- Chú ý khám thai và kiểm tra cân nặng của mẹ và thai nhi thường xuyên
Nên hạn chế ăn đồ ngọt, tăng cường rau và trái cây
Tùy từng thể trạng mà bác sĩ sẽ khuyên bạn nên tăng cân bao nhiêu là hợp lý, nhưng nhìn chung, bà bầu chỉ nên tăng 10–12kg trong suốt thời mang thai. Bạn cũng cần phải có chế độ tăng cân phù hợp với từng thời kỳ cụ thể.
Theo Ủy ban đánh giá tình trạng dinh dưỡng trong thời gian mang thai và nuôi con bằng sữa mẹ năm 1990 (Committee on Nutritional status during Pregnancy and Lactation), để biết cân nặng hợp lý của bạn khi mang thai, người ta dựa vào tỷ số trọng khối cơ thể (BMI) trước lúc bạn có thai.
Tỷ số này được tính như sau: BMI = Trọng lượng cơ thể / (chiều cao x chiều cao).
- Nếu BMI < 19,8: bạn nên tăng từ 12,8 đến 18 kg trong suốt thai kỳ.
- Nếu BMI giao động từ 19,8 đến 26: bạn nên tăng 11,5 đến 16kg.
- Nếu BMI giao động từ 26 đến 29: bạn nên tăng 7–11kg.
- Nếu BMI > 29: bạn nên tăng trên 6kg trong thai kỳ.
Can trong voi tinh trang: "me thua can - con thieu ky" khi mang thai
Khong don gian chi la van de can nang, tinh trang “me thua can – con thieu ky” co anh huong rat lon toi su phat trien cua thai nhi cung nhu suc khoe cua nguoi me nhu tinh trang sinh non, tien san giat, cao huyet ap, tieu duong…
1. Ngich ly me thua can – con thieu ky
Chi Hoa (Q.2, TP.HCM) sau ba nam ket hon moi co tin vui, khong chi vo chong chi ma ong ba noi deu tich cuc cham soc, boi bo cho con dau voi quan niem me an gi thi con se duoc nuoi bang thu ay. Vi vay ma so can nang cua chi cu tang deu deu moi tuan 1 kg. Nghi rang do la dau hieu tot, tuy nhien khi di kham bac si cho hay thai nhi thieu ky, trong khi chi lai tang vuot so ky quy dinh. Vo chong chi deu cam thay vo cung lo lang.
Tuong tu nhu truong hop cua chi Hoa, chi Thanh (Q.Tan Binh, TP.HCM) moi thang thu 8 da phai nhap vien trong tinh trang cao huyet ap, doa sinh non. Bac si phai quyet dinh mo de lay em be ra. Von la nguoi co than hinh tron tria. Khi biet minh co em be, chi bo qua no luc giam ky bay lau, co gang an cho ca hai de mong con duoc khoe manh, thong minh. Moi thang thu 6 ma chi da tang 15 kg, toi thang thu 8 chi da tang 25 kg. Tuy nhien, khi be chao doi gia dinh chi khong khoi bat ngo va lo lang khi be chi nang 2.5 kg.
Me thua can – con thieu ky la tinh trang kha pho bien hien nay
Tinh trang ba bau tang can qua muc 15 – 25 kg, sinh con suy dinh duong (duoi 2,5kg) hien nay kha pho bien. Boi da so deu danh dong van de can nang cua me voi suc khoe cua thai nhi. Thuc te thai nhi duoc cung cap chat dinh duong tu ba nguon: khau phan an cua nguoi me, kho du tru duong chat cua me va qua trinh tong hop chat dinh duong o nhau thai. Vi vay, neu me thieu dinh duong truoc va trong thai ky se khien thai nhi bi suy dinh duong. Nguoc lai, thai phu an uong thieu khoa hoc hoac an qua nhieu dan toi thua can, nhung thai nhi khong hap thu duoc cung lam cho dua tre sinh ra bi nhe can, suy dinh duong.
2. Can trong khi me thua can – con thieu ky
Neu roi vao tinh trang me tang can vu vu nhung con lai nhe ky, ban khong nen chu quan ma het suc can trong trong che do an uong cung nhu tap luyen. An that nhieu khong dong nghia voi viec be duoc cung cap day du chat dinh duong ma trai lai co the gay nguy hiem cho ca me va be.
An nhieu khong dong nghia voi viec be duoc cung cap day du chat dinh duong
Voi nhung me bau tang can qua nhanh nhung lai bi cao huyet ap, co trieu chung phu, protein nieu… se la nhung yeu to de doa toi su phat trien cua thai nhi, nang ne hon co the lam thai chet luu. Ngay ca voi nhung me bau khong co nhung benh ly ve tim mach, huyet ap, than… nhung neu tu thang thu 6 tro di tang khoang 10kg cung phai than trong boi co the gay ra benh cao huyet ap, tieu duong va de sinh non. Day cung la mot trong nhung nguyen nhan gay suy dinh duong bao thai.
Tinh trang thieu mau do thieu sat cung la yeu to khien qua trinh nuoi thai cua nguoi me khong hieu qua, tre sinh ra de bi nhiem trung, chi so thong minh thap. Trong khi do o nuoc ta, thieu mau o phu nu mang thai kha pho bien. Day la nguyen nhan khien nguoi me de bi nhiem trung, say thai, sinh non, bang huyet khi sinh, lam bao thai kem phat trien, tang nguy co tu vong cho ca me va con.
Su dung canxi som va qua nhieu se dong o banh nhau, lam giam chat luong banh nhau, giam su trao doi duong chat, khien thai kem phat trien, nhe can khi sinh. Me neu uong qua nhieu canxi co the khien ban than bi soi duong tiet nieu, soi than.
Ngoai ra, viec ba bau tang can nhanh nhung thai van bi suy dinh duong co the do cac nguyen nhan khac nhu thai nhi bi nhau cuon co, hoac do tu cung nguoi me nho khong du khong gian cho thai nhi phat trien.
3. De me bau tang can hop ly va thai phat trien tot, can:
- An day du va da dang thuc pham de dat nhu cau dinh duong can thiet nhat
- Chia nho nhieu bua an trong ngay, khong nen chi an don 3 bua chinh
- Han che an do ngot, cac chat beo tu mo dong vat
- Nen an nhieu rau va trai cay de tranh tao bon va tri, dong thoi tang cuong suc khoe
- Me bau cung dung quen uong nuoc, it nhat 2-3 lit nuoc moi ngay
- Tap the duc deu dan va tao tam ly thoai mai, tranh stress
- Chu y kham thai va kiem tra can nang cua me va thai nhi thuong xuyen
Nen han che an do ngot, tang cuong rau va trai cay
Tuy tung the trang ma bac si se khuyen ban nen tang can bao nhieu la hop ly, nhung nhin chung, ba bau chi nen tang 10–12kg trong suot thoi mang thai. Ban cung can phai co che do tang can phu hop voi tung thoi ky cu the.
Theo Uy ban danh gia tinh trang dinh duong trong thoi gian mang thai va nuoi con bang sua me nam 1990 (Committee on Nutritional status during Pregnancy and Lactation), de biet can nang hop ly cua ban khi mang thai, nguoi ta dua vao ty so trong khoi co the (BMI) truoc luc ban co thai.
Ty so nay duoc tinh nhu sau: BMI = Trong luong co the / (chieu cao x chieu cao).
- Neu BMI < 19,8: ban nen tang tu 12,8 den 18 kg trong suot thai ky.
- Neu BMI giao dong tu 19,8 den 26: ban nen tang 11,5 den 16kg.
- Neu BMI giao dong tu 26 den 29: ban nen tang 7–11kg.
- Neu BMI > 29: ban nen tang tren 6kg trong thai ky.
Cẩn trọng với tình trạng: "mẹ thừa cân - con thiếu ký" khi mang thai
By Meyeucon360
Không đơn giản chỉ là vấn đề cân nặng, tình trạng “mẹ thừa cân – con thiếu ký” có ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của thai nhi cũng như sức khỏe của người mẹ như tình trạng sinh non, tiền sản giật, cao huyết áp, tiểu đường…