Mang thai là một việc quan trọng nên ngoài những băn khoăn thường thấy về dinh dưỡng, sinh hoạt vợ chồng, chế độ làm việc ra thì tiêm ngừa cũng là một vấn đề được nhiều mẹ bầu quan tâm thắc mắc.
Vậy thai phụ có nên tiêm ngừa hay không? Nếu có thì nên tiêm ngừa những loại bệnh nào? Liệu việc tiêm ngừa có an toàn cho bé còn trong bụng mẹ hay không?
Vì sao thai phụ nên tiêm ngừa?
Để phòng ngừa bệnh tật, tiêm ngừa là phương pháp được sử dụng khá rộng rãi hiện nay, đặc biệt là đối với trẻ em. Ngoài ra, muốn trẻ sinh ra khỏe mạnh, có sức đề kháng và khả năng miễn dịch cao thì việc phòng ngừa ngay từ khi trẻ còn nằm trong bụng mẹ là điều nên làm. Vậy nên theo các chuyên gia y tế tiêm phòng cho phụ nữ mang thai là cần thiết.
Nhiều phụ nữ không biết rằng cơ thể họ không có các kháng thể “cập nhật mới nhất” và dễ mắc các bệnh gây hại cho chính bản thân và bé chưa chào đời của mình. Trong tình hình khám bệnh hiện nay, đôi khi các bác sĩ có thể quên, không có những chỉ dẫn cần thiết cho người mẹ. Vì thế, tốt nhất bạn nên nói chuyện với bác sĩ để xác định cơ thể bạn sẽ cần đến những vắc-xin nào và liệu bạn có nên tiêm ngừa trong thai kỳ hay chờ đến sau khi bé chào đời.
Mẹ bầu nên tiêm ngừa vắc-xin gì?
Các loại vắc-xin dưới đây được cho là an toàn với thai phụ có nguy cơ nhiễm bệnh:
- Viêm gan siêu vi B: Những thai phụ có nguy cơ cao về bệnh này và đã xét nghiệm ra kết quả âm tính có thể tiêm ngừa vắc-xin này. Bạn sẽ cần 3 liều tiêm ngừa để tạo miễn dịch cho bệnh. Các liều thứ 2 và 3 được tiêm vào tháng thứ nhất và tháng thứ sáu sau liều thứ nhất. Vắc-xin được sử dụng để bảo vệ bà mẹ và bé chống lại bệnh cả trước và sau khi sinh.
- Cúm (bất hoạt): Vắc-xin này giúp ngăn chặn bệnh nặng ở người mẹ trong suốt thai kỳ. Tất cả phụ nữ sẽ mang thai (bất kỳ ba tháng nào) trong mùa cúm nên đi tiêm ngừa vắc-xin này. Đừng quên nói chuyện với bác sĩ để xác định liệu bạn có cần tiêm ngừa vắc-xin cúm hay không..
- Uốn ván / Bạch hầu / Ho gà (Tdap): Tdap được khuyến cáo trong thời kỳ mang thai, tốt nhất là trong ba tháng cuối thai kỳ hoặc cuối ba tháng giữa thai kỳ (sau 20 tuần). Nếu không được chỉ định tiêm ngừa trong thai kỳ, bạn nên tiêm ngừa Tdap ngay sau khi sinh bé.
Vắc-xin vừa giúp mẹ bầu bảo vệ mình, vừa giúp bảo vệ bé trong bụng mẹ
Vắc-xin nào nên tránh dùng cho thai phụ?
Các loại vắc-xin sau đây có nguy cơ truyền sang trẻ chưa sinh và dẫn đến sảy thai, sinh non hoặc dị tật bẩm sinh cho thai nhi:
- Viêm gan siêu vi A: Do chưa xác định được sự an toàn của vắc-xin này nên mẹ bầu phải tránh tiêm ngừa trong thời kỳ mang thai. Phụ nữ có nguy cơ cao phơi nhiễm bệnh này nên có thảo luận giữa rủi ro và lợi ích với bác sĩ.
- Sởi, Quai bị, Rubella (MMR): Phụ nữ nên có biện pháp tránh thai ít nhất một tháng sau khi tiêm vắc-xin sống này. Tuy vậy, nếu xét nghiệm rubella ban đầu cho thấy rằng bạn không miễn dịch với rubella thì sau khi sinh bạn sẽ được tiêm ngừa.
- Varicella (thủy đậu / trái rạ): Vắc xin này dùng để ngăn ngừa bệnh thủy đậu (trái rạ), nên được tiêm ít nhất một tháng trước khi mang thai.
- Pneumococcal (phế cầu): Do chưa xác định được sự an toàn nên nó được tránh sử dụng trong thời kỳ mang thai, trừ những phụ nữ có nguy cơ cao hoặc có bệnh mãn tính.
- Oral Polio Vaccine (OPV – vắc-xin bại liệt dạng uống) và Inactivated Polio Vaccine (IPV – vắc-xin bại liệt bất hoạt): OPV (có virus sống đã giảm độc lực) lẫn IPV (bất hoạt) của vắc-xin này được khuyến cáo không tiêm ngừa cho phụ nữ mang thai.
Thai phụ phải tiêm ngừa theo đúng chỉ định của bác sĩ
Các tác dụng phụ sau khi tiêm ngừa
Sau khi tiêm vắc-xin, có thể xảy ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn. Hãy báo ngay cho bác sĩ biết những tác dụng phụ mà bạn gặp phải sau khi tiêm.
- Viêm gan siêu vi A: đau nhức và mẫn đỏ tại chỗ tiêm, đau đầu, mệt mỏi, một số trường hợp rất hiếm bị dị ứng nghiêm trọng.
- Viêm gan siêu vi B: Đau nhức chỗ tiêm, sốt.
- Bệnh cúm: Nổi đỏ và sưng tại chỗ tiêm có thể kéo dài đến hai ngày, sốt.
- Uốn ván / Bạch hầu: sốt nhẹ, đau nhức và sưng tại chỗ tiêm.
- Sởi, quai bị, Rubella (MMR): Phát ban không lây nhiễm, sưng tuyến hạch ở cổ và má, đau và cứng khớp 1-2 tuần sau khi tiêm.
- Thủy đậu (trái rạ): Sốt, đau nhức hoặc mẫn đỏ tại chỗ tiêm, phát ban hoặc mụn thịt nhỏ sau khi chủng ngừa 3 tuần.
- Phế cầu khuẩn: Sốt, đau tại chỗ tiêm.
- Vắc xin bại liệt đường uống (OPV): Không có.
- Vắc-xin bại liệt bất hoạt (IPV): Mẫn đỏ, khó chịu tại chỗ tiêm.
Vắc-xin có an toàn không?
Tất cả các loại vắc-xin đều được kiểm tra độ an toàn dưới sự giám sát của các cơ quan có thẩm quyền về độ tinh khiết, tính hiệu quả và an toàn. Tuy vậy, một số người có thể dị ứng với nguyên liệu sử dụng để sản xuất vắc-xin, chẳng hạn như trứng trong vắc-xin cúm. Vì thế các mẹ bầu không nên tự ý tiêm ngừa vắc-xin mà chưa nói chuyện trước và/hoặc có sự yêu cầu từ bác sĩ sản khoa của mình.
Vắc-xin có gây hại cho bé chưa sinh không?
Một loạt các loại vắc-xin, đặc biệt là các vắc-xin dùng virus sống đã được làm giảm độc lực không nên được tiêm ngừa cho thai phụ vì có thể gây hại cho bé. Một số vắc-xin có thể tiêm ngừa cho người mẹ ở ba tháng giữa hoặc ba tháng cuối thai kỳ, trong khi một số khác chỉ được chỉ định ít nhất ba tháng trước hoặc ngay sau khi bé được sinh.
Tiem vac-xin khi mang thai: chuyen khong don gian
Mang thai la mot viec quan trong nen ngoai nhung ban khoan thuong thay ve dinh duong, sinh hoat vo chong, che do lam viec ra thi tiem ngua cung la mot van de duoc nhieu me bau quan tam thac mac.
Vay thai phu co nen tiem ngua hay khong? Neu co thi nen tiem ngua nhung loai benh nao? Lieu viec tiem ngua co an toan cho be con trong bung me hay khong?
Vi sao thai phu nen tiem ngua?
De phong ngua benh tat, tiem ngua la phuong phap duoc su dung kha rong rai hien nay, dac biet la doi voi tre em. Ngoai ra, muon tre sinh ra khoe manh, co suc de khang va kha nang mien dich cao thi viec phong ngua ngay tu khi tre con nam trong bung me la dieu nen lam. Vay nen theo cac chuyen gia y te tiem phong cho phu nu mang thai la can thiet.
Nhieu phu nu khong biet rang co the ho khong co cac khang the “cap nhat moi nhat” va de mac cac benh gay hai cho chinh ban than va be chua chao doi cua minh. Trong tinh hinh kham benh hien nay, doi khi cac bac si co the quen, khong co nhung chi dan can thiet cho nguoi me. Vi the, tot nhat ban nen noi chuyen voi bac si de xac dinh co the ban se can den nhung vac-xin nao va lieu ban co nen tiem ngua trong thai ky hay cho den sau khi be chao doi.
Me bau nen tiem ngua vac-xin gi?
Cac loai vac-xin duoi day duoc cho la an toan voi thai phu co nguy co nhiem benh:
- Viem gan sieu vi B: Nhung thai phu co nguy co cao ve benh nay va da xet nghiem ra ket qua am tinh co the tiem ngua vac-xin nay. Ban se can 3 lieu tiem ngua de tao mien dich cho benh. Cac lieu thu 2 va 3 duoc tiem vao thang thu nhat va thang thu sau sau lieu thu nhat. Vac-xin duoc su dung de bao ve ba me va be chong lai benh ca truoc va sau khi sinh.
- Cum (bat hoat): Vac-xin nay giup ngan chan benh nang o nguoi me trong suot thai ky. Tat ca phu nu se mang thai (bat ky ba thang nao) trong mua cum nen di tiem ngua vac-xin nay. Dung quen noi chuyen voi bac si de xac dinh lieu ban co can tiem ngua vac-xin cum hay khong..
- Uon van / Bach hau / Ho ga (Tdap): Tdap duoc khuyen cao trong thoi ky mang thai, tot nhat la trong ba thang cuoi thai ky hoac cuoi ba thang giua thai ky (sau 20 tuan). Neu khong duoc chi dinh tiem ngua trong thai ky, ban nen tiem ngua Tdap ngay sau khi sinh be.
Vac-xin vua giup me bau bao ve minh, vua giup bao ve be trong bung me
Vac-xin nao nen tranh dung cho thai phu?
Cac loai vac-xin sau day co nguy co truyen sang tre chua sinh va dan den say thai, sinh non hoac di tat bam sinh cho thai nhi:
- Viem gan sieu vi A: Do chua xac dinh duoc su an toan cua vac-xin nay nen me bau phai tranh tiem ngua trong thoi ky mang thai. Phu nu co nguy co cao phoi nhiem benh nay nen co thao luan giua rui ro va loi ich voi bac si.
- Soi, Quai bi, Rubella (MMR): Phu nu nen co bien phap tranh thai it nhat mot thang sau khi tiem vac-xin song nay. Tuy vay, neu xet nghiem rubella ban dau cho thay rang ban khong mien dich voi rubella thi sau khi sinh ban se duoc tiem ngua.
- Varicella (thuy dau / trai ra): Vac xin nay dung de ngan ngua benh thuy dau (trai ra), nen duoc tiem it nhat mot thang truoc khi mang thai.
- Pneumococcal (phe cau): Do chua xac dinh duoc su an toan nen no duoc tranh su dung trong thoi ky mang thai, tru nhung phu nu co nguy co cao hoac co benh man tinh.
- Oral Polio Vaccine (OPV – vac-xin bai liet dang uong) va Inactivated Polio Vaccine (IPV – vac-xin bai liet bat hoat): OPV (co virus song da giam doc luc) lan IPV (bat hoat) cua vac-xin nay duoc khuyen cao khong tiem ngua cho phu nu mang thai.
Thai phu phai tiem ngua theo dung chi dinh cua bac si
Cac tac dung phu sau khi tiem ngua
Sau khi tiem vac-xin, co the xay ra mot so tac dung phu ngoai y muon. Hay bao ngay cho bac si biet nhung tac dung phu ma ban gap phai sau khi tiem.
- Viem gan sieu vi A: dau nhuc va man do tai cho tiem, dau dau, met moi, mot so truong hop rat hiem bi di ung nghiem trong.
- Viem gan sieu vi B: Dau nhuc cho tiem, sot.
- Benh cum: Noi do va sung tai cho tiem co the keo dai den hai ngay, sot.
- Uon van / Bach hau: sot nhe, dau nhuc va sung tai cho tiem.
- Soi, quai bi, Rubella (MMR): Phat ban khong lay nhiem, sung tuyen hach o co va ma, dau va cung khop 1-2 tuan sau khi tiem.
- Thuy dau (trai ra): Sot, dau nhuc hoac man do tai cho tiem, phat ban hoac mun thit nho sau khi chung ngua 3 tuan.
- Phe cau khuan: Sot, dau tai cho tiem.
- Vac xin bai liet duong uong (OPV): Khong co.
- Vac-xin bai liet bat hoat (IPV): Man do, kho chiu tai cho tiem.
Vac-xin co an toan khong?
Tat ca cac loai vac-xin deu duoc kiem tra do an toan duoi su giam sat cua cac co quan co tham quyen ve do tinh khiet, tinh hieu qua va an toan. Tuy vay, mot so nguoi co the di ung voi nguyen lieu su dung de san xuat vac-xin, chang han nhu trung trong vac-xin cum. Vi the cac me bau khong nen tu y tiem ngua vac-xin ma chua noi chuyen truoc va/hoac co su yeu cau tu bac si san khoa cua minh.
Vac-xin co gay hai cho be chua sinh khong?
Mot loat cac loai vac-xin, dac biet la cac vac-xin dung virus song da duoc lam giam doc luc khong nen duoc tiem ngua cho thai phu vi co the gay hai cho be. Mot so vac-xin co the tiem ngua cho nguoi me o ba thang giua hoac ba thang cuoi thai ky, trong khi mot so khac chi duoc chi dinh it nhat ba thang truoc hoac ngay sau khi be duoc sinh.
Tiêm vắc-xin khi mang thai: chuyện không đơn giản
By Meyeucon360
Mang thai là một việc quan trọng nên ngoài những băn khoăn thường thấy về dinh dưỡng, sinh hoạt vợ chồng, chế độ làm việc ra thì tiêm ngừa cũng là một vấn đề được nhiều mẹ bầu quan tâm thắc mắc.